به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، آیین نکوداشت "دکتر حسین ابوالحسن تنهایی" به همت گروه علوم اجتماعی خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن جامعه شناسی ایران، روز شنبه ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این مراسم در ادامه می آید.
سید محمد ثقفی: تنهایی چون خودش دستش پُر است، نظریات را لمس می کند
سید محمد ثقفی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: اگر عالم باشی می توانی چرخ نیلوفری را در دست بگیری. علم را یاد بگیرید و همراه علم، حلم و وقار داشته باشید. نسبت به کسی که از او علم یاد گرفتید، تواضع کنید.
وی افزود: تنهایی، یک معلم و یک مربی است که در زمینه تربیت کارهای مهمی انجام داده است. او چون خودش دستش پر است، نظریات را لمس می کند. کار بزرگی که او می کرد، این بود که دانسجویان را به عنوان استاد معرفی می کرد که در مراکز مختلف تدریس کنند. او مطالعات قوی دارد، صاحب تالیف است و البته متواضع و خاکی است.
عالیه شکربیگی: تنهایی از تجدیدنظر کردن نمی هراسد
عالیه شکربیگی از اساتید دانشگاه، بیان داشت: از خانه اندیشمندان علوم انسانی و انجمن جامعه شناسی تشکر می کنم که چنین نکوداشتی را برپا کرده اند. من تنهایی را پژوهشگر اجتماعی تام می نامم. کسی که در یک برنامه پژوهشی عمیق، حول یک محور جامعه شناختی به طور مستمر کار کرده است. او از تجدیدنظر کردن هراسی ندارد. تنهایی، یک جامعه شناس حرفه ای است. بستری که او در آن حضور داشت، دانشگاه بود.
وی افزود: چهار ساحت برای یک استاد دانشگاه باید وجود داشته باشد که تنهایی همه را دارد. مورد اول، یک پژوهش حرفه ای مورد علاقه انجام دهد. دوم، در حوزه مطالعات انتقادی کار بکند. سوم، به حوزه عمومی ورود کند و چهارم، به حوزه سیاستگذاری وارد شود.
شهرام پازوکی: تنهایی، در جامعه شناسی سلوک عرفانی می کند
شهرام پازوکی از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: ابتدا باید باید بگویم که تنهایی، جامعه شناسی اهل نظر است. او در جامعه شناسی، سلوک عرفانی می کند. هم چنین وی جامعه شناسی اهل عمل است. او فقط کار آکادمیک نمی کند و اهل عمل اجتماعی است.
وی افزود: تنهایی، مصاحبه ها و سخنرانی های بسیار در محافل غیرآکادمیک هم دارد. او به مسئله "در ایران بودن" و لوازم آن توجه می کند. وی دریافته که هرگونه طرح مسئله در وضع کنونی ایران، بدون توجه به صورت فکری و تاریخی ایران بی نتیجه خواهد بود.
مقصود فراستخواه: همه امور انسانی و اجتماعی نیازمند تفسیر است
مقصود فراستخواه از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: برای من سعادتی است که در آیین نکوداشت یک استاد بسیار نازنین و ارجمند حضور داشته باشم. همه امور انسانی و اجتماعی نیازمند تفهم و تفسیر است، اما چرا جامعه ایرانی بیش از جوامع دیگر چشم به تفسیر دوخته است؟ ایران یک طرح ناتمام است. این جامعه خصیصه محجوبی دارد. در این سرزمین، معانی متقاطع بوده است. این جا جامعه ای است که در آن سلسله مراتب بازتولید می شود.
وی افزود: ما به برنامه مطالعاتی قوی نیازمندیم. ما اگر نظام ارباب رعیتی خود را تفهم کرده بودیم و به یک شکل دیالکتیکی تفهمی کار می کردیم، گرفتار کژتابی های مدرنیزاسیون نمی شدیم. ما فرهنگ شفاهی نیرومندی داریم. در ایران، زبان برای انتقال پیام نیست. اجتماع تفسیری یک نهاد است.
غلامرضا غفاری: تنهایی، اندیشمندی توانا در حوزه جامعه شناسی تفسیری است
غلامرضا غفاری از اساتید دانشگاه، بیان داشت: این جلسه برای ارج نهادن به علم و معرفت است. تنهایی، اندیشمندی توانا در حوزه جامعه شناسی تفسیری است. وی یک عمر تلاش خستگی ناپذیر انجام داده است. او در مورد توسعه هم بحث کرده است. اگر بحث های توسعه را دنبال می کردیم، شاید الان وضع توسعه ما به گونه دیگری بود.
وی افزود: واقعیت های اجتماعی، واقعیت های فرایندی هستند. تنهایی، آغاز توسعه را در غرب نمی بیند چون برای توسعه قائل به یک کانون و مرکز مشخص نیست و قائل به کانون های متعدد است. توسعه بدون آگاهی و شناخت ممکن نیست. توسعه با مفاهمه و گفتگو و زبان مشترک حاصل می شود. تنهایی، عنصر آگاهی جمعی را به عنوان عنصر اصلی توسعه مطرح می نماید.
بی تا مدنی: جایگاه فعلی تنهایی، جایگاهی بی بدیل است
بی تا مدنی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: تنهایی، ۴۰ سال کوشش خستگی ناپذیر در راه آموزش و شاگردپروری داشته است. او یک تنه در برابر سلطه پوزیتیویسم بر جامعه شناسی کشور ایستادگی کرده است. جایگاه فعلی وی، جایگاهی بی بدیل است.
وی افزود: تنهایی در فضای دانشگاه های ایران از دهه ۶۰ به آموزش و پژوهش پرداخت تا این که در سال ۹۸ بازنشست شد. از دهه ۷۰ مسئولیت های اجرایی هم برعهده گرفت. در فضای انجمن جامعه شناسی ایران هم، او بود که درخواست تاسیس گروه تخصصی جامعه شناسی تفسیری را ارائه داد و در تاسیس و پیشروی گروه های تخصصی جامعه شناسی نظری و درمانی کمک کرد. تنهایی از شیکاگوی ایرانی سخن می گفت.
سید رضا معینی: تنهایی، یک بلومرین واقعی است
سید رضا معینی از اساتید دانشگاه، بیان داشت: تنهایی، شاگرد بلومر است و او یک بلومرین واقعی است که وفادار به استادش مانده است. وی بازتاب دهنده شفاف نظریات استادش در کشور ما بوده است. البته شیفتگی او به استادش، مورد پسند بسیاری از جامعه شناسان قرار نگرفت. سال ها ارتقاء علمی او به خاطر دلایل غیر قابل توجیه به عقب افتاد.
وی افزود: تنهایی، یک آکادمیسین ذاتی است. جایگاه او منحصر به یک واحد دانشگاهی نیست بلکه جایگاه او در قلب یکایک دوستان و دانشجویانش است. او در زمانی که پست های مدیریتی داشت، کوششی برای حفظ پست و مقام نداشت. وی در یک زمانی، به دنبال تشکیل اتحادیه صنفی جامعه شناسان استان تهران بود که پشتیبان جامعه شناسان باشد.
ایرج ساعی ارسی: تنهایی، سلطه روش های کمی را در پژوهش های جامعه شناسی ایران خاتمه داد
ایرج ساعی ارسی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: چهار دهه است که افتخار شاگردی و همکاری تنهایی را دارم. او یک آکادمیسین بسیار جدی است. وی انسانی فرزانه، مؤمن و بسیار سخت کوش است. بعد از بازنشستگی حدود ده جلد کتاب منتشر کرده است.
وی افزود: تنهایی چند میراث ایجاد کرده است. یکی، به سلطه پوزیتیویسم در ایران خاتمه داد که البته به مذاق برخی ها خوش نیامد. دوم، سلطه روش های کمی را در پژوهش های جامعه شناسی ایران خاتمه داد. سوم، پژوهش های جامعه شناختی که خودش در دانشگاه آزاد تهران مرکز شروع کرد. تنهایی می توانست در آمریکا بماند اما به ایران برگشت و در ایران ماند.
الناز شیری: تنهایی سر کلاس ها همیشه مدارای عرفانی داشت
الناز شیری از شاگردان حسین ابوالحسن تنهایی، ضمن ذکر خاطراتی، بیان داشت: فرایندی بودن هم چنان در ذهن و افکار تنهایی وجود دارد و من هنوز نتوانستم اعماق اندیشه او را درک کنم. او همیشه در کلاس هایش، مدارای عرفانی داشت و ما را هدایت می کرد. من در کلاس های او متوجه شدم هر کسی که تعهداتی به رشته علمی خودش داشته باشد، سخت گیر شناخته می شود. جدیت در کار تنهایی، باعث می شد که ما برای یک کنفرانس کلاسی، دو سه ماه وقت بگذاریم.
حسین ابوالحسن تنهایی: امروز آیین نکوداشت پارادایم تفسیری است
حسین ابوالحسن تنهایی در آیین نکوداشت خود، اظهار داشت: درود می فرستم بر همه کسانی که وقت خود را به این جلسه اختصاص داده اند. این آیین در اصل نکوداشت پارادایم تفسیری است که توانست در ایران بنشیند. من فقط کسی بودم که توانستم این مجموعه را بینگیزانم. ما گروهی را تشکیل دادیم که پس از من باقی بماند. فقط نگران این هستم که تفسیرگرایی در ایران چه خواهد شد؟
وی افزود: دانشنامه پارادایم تفسیری را به کمک دوستان دارم تنظیم می کنم. از همه کسانی که علاقمند هستند، دعوت می کنم که در حلقه آموزش جامعه شناسی تفسیری ما که هدفش تربيت مدرس جامعه‌شناسی تفسیری است شرکت کنند. من گرچه که ناملایمت های زیادی دیدم اما آن چه در توان داشتم، گذاشتم. درد من این بود که بعضی از همکاران، کتاب های ما را نمی خواندند و بعضی موارد را غلط درس می دادند. بسیاری، مارکس و وبر را غلط درس می دهند. امید من به نسل دانشجویان بعد از خودم است.
او ادامه داد: این کار من، ماموریتی بود که استادم به من داد. شاید اگر تنهایی نبود، هیچ چیزی از جامعه شناسی بلومر در ایران تدریس نمی شد. هیچ وقت کتابی از من را نقد نکردند و عجیب آن که کتابی را که نخواندند، قضاوت می کردند. تا زمانی که زنده باشم، به راهم ادامه می دهم. جامعه، برساخته سازمان های کلان و تاریخی نیست بلکه برساخته کنش جمعی خود مردم است. جامعه شناسی تفسیری، هر انسانی را کنشگر می داند.
تنهایی در پایان گفت: از خانه اندیشمندان علوم انسانی و انجمن جامعه شناسی ایران که این مراسم را تدارک دیدند، تشکر می کنم. هم چنین از انتشارات نگارستان اندیشه برای چاپ کتاب "تفسیرگرای پرگمتیست" سپاسگزارم.
به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، آیین نکوداشت "دکتر حسین ابوالحسن تنهایی" به همت گروه علوم اجتماعی خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن جامعه شناسی ایران، روز شنبه ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این مراسم در ادامه می آید.
سید محمد ثقفی: تنهایی چون خودش دستش پُر است، نظریات را لمس می کند
سید محمد ثقفی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: اگر عالم باشی می توانی چرخ نیلوفری را در دست بگیری. علم را یاد بگیرید و همراه علم، حلم و وقار داشته باشید. نسبت به کسی که از او علم یاد گرفتید، تواضع کنید.
وی افزود: تنهایی، یک معلم و یک مربی است که در زمینه تربیت کارهای مهمی انجام داده است. او چون خودش دستش پر است، نظریات را لمس می کند. کار بزرگی که او می کرد، این بود که دانسجویان را به عنوان استاد معرفی می کرد که در مراکز مختلف تدریس کنند. او مطالعات قوی دارد، صاحب تالیف است و البته متواضع و خاکی است.
عالیه شکربیگی: تنهایی از تجدیدنظر کردن نمی هراسد
عالیه شکربیگی از اساتید دانشگاه، بیان داشت: از خانه اندیشمندان علوم انسانی و انجمن جامعه شناسی تشکر می کنم که چنین نکوداشتی را برپا کرده اند. من تنهایی را پژوهشگر اجتماعی تام می نامم. کسی که در یک برنامه پژوهشی عمیق، حول یک محور جامعه شناختی به طور مستمر کار کرده است. او از تجدیدنظر کردن هراسی ندارد. تنهایی، یک جامعه شناس حرفه ای است. بستری که او در آن حضور داشت، دانشگاه بود.
وی افزود: چهار ساحت برای یک استاد دانشگاه باید وجود داشته باشد که تنهایی همه را دارد. مورد اول، یک پژوهش حرفه ای مورد علاقه انجام دهد. دوم، در حوزه مطالعات انتقادی کار بکند. سوم، به حوزه عمومی ورود کند و چهارم، به حوزه سیاستگذاری وارد شود.
شهرام پازوکی: تنهایی، در جامعه شناسی سلوک عرفانی می کند
شهرام پازوکی از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: ابتدا باید باید بگویم که تنهایی، جامعه شناسی اهل نظر است. او در جامعه شناسی، سلوک عرفانی می کند. هم چنین وی جامعه شناسی اهل عمل است. او فقط کار آکادمیک نمی کند و اهل عمل اجتماعی است.
وی افزود: تنهایی، مصاحبه ها و سخنرانی های بسیار در محافل غیرآکادمیک هم دارد. او به مسئله "در ایران بودن" و لوازم آن توجه می کند. وی دریافته که هرگونه طرح مسئله در وضع کنونی ایران، بدون توجه به صورت فکری و تاریخی ایران بی نتیجه خواهد بود.
مقصود فراستخواه: همه امور انسانی و اجتماعی نیازمند تفسیر است
مقصود فراستخواه از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: برای من سعادتی است که در آیین نکوداشت یک استاد بسیار نازنین و ارجمند حضور داشته باشم. همه امور انسانی و اجتماعی نیازمند تفهم و تفسیر است، اما چرا جامعه ایرانی بیش از جوامع دیگر چشم به تفسیر دوخته است؟ ایران یک طرح ناتمام است. این جامعه خصیصه محجوبی دارد. در این سرزمین، معانی متقاطع بوده است. این جا جامعه ای است که در آن سلسله مراتب بازتولید می شود.
وی افزود: ما به برنامه مطالعاتی قوی نیازمندیم. ما اگر نظام ارباب رعیتی خود را تفهم کرده بودیم و به یک شکل دیالکتیکی تفهمی کار می کردیم، گرفتار کژتابی های مدرنیزاسیون نمی شدیم. ما فرهنگ شفاهی نیرومندی داریم. در ایران، زبان برای انتقال پیام نیست. اجتماع تفسیری یک نهاد است.
غلامرضا غفاری: تنهایی، اندیشمندی توانا در حوزه جامعه شناسی تفسیری است
غلامرضا غفاری از اساتید دانشگاه، بیان داشت: این جلسه برای ارج نهادن به علم و معرفت است. تنهایی، اندیشمندی توانا در حوزه جامعه شناسی تفسیری است. وی یک عمر تلاش خستگی ناپذیر انجام داده است. او در مورد توسعه هم بحث کرده است. اگر بحث های توسعه را دنبال می کردیم، شاید الان وضع توسعه ما به گونه دیگری بود.
وی افزود: واقعیت های اجتماعی، واقعیت های فرایندی هستند. تنهایی، آغاز توسعه را در غرب نمی بیند چون برای توسعه قائل به یک کانون و مرکز مشخص نیست و قائل به کانون های متعدد است. توسعه بدون آگاهی و شناخت ممکن نیست. توسعه با مفاهمه و گفتگو و زبان مشترک حاصل می شود. تنهایی، عنصر آگاهی جمعی را به عنوان عنصر اصلی توسعه مطرح می نماید.
بی تا مدنی: جایگاه فعلی تنهایی، جایگاهی بی بدیل است
بی تا مدنی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: تنهایی، ۴۰ سال کوشش خستگی ناپذیر در راه آموزش و شاگردپروری داشته است. او یک تنه در برابر سلطه پوزیتیویسم بر جامعه شناسی کشور ایستادگی کرده است. جایگاه فعلی وی، جایگاهی بی بدیل است.
وی افزود: تنهایی در فضای دانشگاه های ایران از دهه ۶۰ به آموزش و پژوهش پرداخت تا این که در سال ۹۸ بازنشست شد. از دهه ۷۰ مسئولیت های اجرایی هم برعهده گرفت. در فضای انجمن جامعه شناسی ایران هم، او بود که درخواست تاسیس گروه تخصصی جامعه شناسی تفسیری را ارائه داد و در تاسیس و پیشروی گروه های تخصصی جامعه شناسی نظری و درمانی کمک کرد. تنهایی از شیکاگوی ایرانی سخن می گفت.
سید رضا معینی: تنهایی، یک بلومرین واقعی است
سید رضا معینی از اساتید دانشگاه، بیان داشت: تنهایی، شاگرد بلومر است و او یک بلومرین واقعی است که وفادار به استادش مانده است. وی بازتاب دهنده شفاف نظریات استادش در کشور ما بوده است. البته شیفتگی او به استادش، مورد پسند بسیاری از جامعه شناسان قرار نگرفت. سال ها ارتقاء علمی او به خاطر دلایل غیر قابل توجیه به عقب افتاد.
وی افزود: تنهایی، یک آکادمیسین ذاتی است. جایگاه او منحصر به یک واحد دانشگاهی نیست بلکه جایگاه او در قلب یکایک دوستان و دانشجویانش است. او در زمانی که پست های مدیریتی داشت، کوششی برای حفظ پست و مقام نداشت. وی در یک زمانی، به دنبال تشکیل اتحادیه صنفی جامعه شناسان استان تهران بود که پشتیبان جامعه شناسان باشد.
ایرج ساعی ارسی: تنهایی، سلطه روش های کمی را در پژوهش های جامعه شناسی ایران خاتمه داد
ایرج ساعی ارسی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: چهار دهه است که افتخار شاگردی و همکاری تنهایی را دارم. او یک آکادمیسین بسیار جدی است. وی انسانی فرزانه، مؤمن و بسیار سخت کوش است. بعد از بازنشستگی حدود ده جلد کتاب منتشر کرده است.
وی افزود: تنهایی چند میراث ایجاد کرده است. یکی، به سلطه پوزیتیویسم در ایران خاتمه داد که البته به مذاق برخی ها خوش نیامد. دوم، سلطه روش های کمی را در پژوهش های جامعه شناسی ایران خاتمه داد. سوم، پژوهش های جامعه شناختی که خودش در دانشگاه آزاد تهران مرکز شروع کرد. تنهایی می توانست در آمریکا بماند اما به ایران برگشت و در ایران ماند.
الناز شیری: تنهایی سر کلاس ها همیشه مدارای عرفانی داشت
الناز شیری از شاگردان حسین ابوالحسن تنهایی، ضمن ذکر خاطراتی، بیان داشت: فرایندی بودن هم چنان در ذهن و افکار تنهایی وجود دارد و من هنوز نتوانستم اعماق اندیشه او را درک کنم. او همیشه در کلاس هایش، مدارای عرفانی داشت و ما را هدایت می کرد. من در کلاس های او متوجه شدم هر کسی که تعهداتی به رشته علمی خودش داشته باشد، سخت گیر شناخته می شود. جدیت در کار تنهایی، باعث می شد که ما برای یک کنفرانس کلاسی، دو سه ماه وقت بگذاریم.
حسین ابوالحسن تنهایی: امروز آیین نکوداشت پارادایم تفسیری است
حسین ابوالحسن تنهایی در آیین نکوداشت خود، اظهار داشت: درود می فرستم بر همه کسانی که وقت خود را به این جلسه اختصاص داده اند. این آیین در اصل نکوداشت پارادایم تفسیری است که توانست در ایران بنشیند. من فقط کسی بودم که توانستم این مجموعه را بینگیزانم. ما گروهی را تشکیل دادیم که پس از من باقی بماند. فقط نگران این هستم که تفسیرگرایی در ایران چه خواهد شد؟
وی افزود: دانشنامه پارادایم تفسیری را به کمک دوستان دارم تنظیم می کنم. از همه کسانی که علاقمند هستند، دعوت می کنم که در حلقه آموزش جامعه شناسی تفسیری ما که هدفش تربيت مدرس جامعه‌شناسی تفسیری است شرکت کنند. من گرچه که ناملایمت های زیادی دیدم اما آن چه در توان داشتم، گذاشتم. درد من این بود که بعضی از همکاران، کتاب های ما را نمی خواندند و بعضی موارد را غلط درس می دادند. بسیاری، مارکس و وبر را غلط درس می دهند. امید من به نسل دانشجویان بعد از خودم است.
او ادامه داد: این کار من، ماموریتی بود که استادم به من داد. شاید اگر تنهایی نبود، هیچ چیزی از جامعه شناسی بلومر در ایران تدریس نمی شد. هیچ وقت کتابی از من را نقد نکردند و عجیب آن که کتابی را که نخواندند، قضاوت می کردند. تا زمانی که زنده باشم، به راهم ادامه می دهم. جامعه، برساخته سازمان های کلان و تاریخی نیست بلکه برساخته کنش جمعی خود مردم است. جامعه شناسی تفسیری، هر انسانی را کنشگر می داند.
تنهایی در پایان گفت: از خانه اندیشمندان علوم انسانی و انجمن جامعه شناسی ایران که این مراسم را تدارک دیدند، تشکر می کنم. هم چنین از انتشارات نگارستان اندیشه برای چاپ کتاب "تفسیرگرای پرگمتیست" سپاسگزارم.